Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi Sayı: 130 Haziran 2019

Dünyanın gözbebeği iki mukaddes şehir üzerindeki kem gözlerin geçmişi, Asr-ı Saadet'e kadar uzanır. Orası hakkında art niyet besleyenler, Hz. Abdülmuttalib'in “Kâbe'yi Rabbi korur!” sözünden habersiz gibidirler. Nitekim Haremeyn-i Şerifeyn, tarih boyunca kudretli bir muhafıza hep sahip olmuştur. İşte bu “hâdim” ve muhafızlardan en güçlüsü olan Osmanlılar, bayrağı 1517'de Memlüklerden devraldı.

İki mukaddes beldeyi üzerinde barındıran Arap Yarımadası'nın batı sınırını Kızıldeniz çizer. “Bahr-i Ahmer” yani Kızıldeniz, aynı zamanda Akdeniz ve Hint Okyanusu'nu bağlayan bir hattır. Bölgenin stratejik öneminin farkında olan Portekizliler, görünüşte ticarî ağırlıklı ama esasında dinî saiklerle yola çıktıklarından ana hedeflerinden biri, Mekke-i Mükerreme'ydi. Kendilerini bu hedefe ulaştıracak en kestirme yol ise Kızıldeniz sahilinde, Kâbe-i Muazzama'ya 60 km mesafedeki Cidde Limanı'ydı.

Portekizliler 1517'de Kızıldeniz'in okyanusa açılan kapısı Babü'l-Mendeb'e geldiklerinde, yerli işbirlikçiler bulmakta zorlanmadılar ve Kızıldeniz'e girip rotalarını Cidde'ye çevirdiler. Neyse ki Osmanlı denizcisi Selman Reis onlardan önce gelmiş, daha önce Memlükler tarafından yaptırılan tahkimatı güçlendirmiş, Portekizlileri beklemekteydi. Onun Cidde savunması tarihte bir dönüm noktası olmuş, Portekiz tehlikesi evvela Mukaddes Topraklardan, sonra da Kızıldeniz'den uzaklaştırılmıştır. Bunu sağlayan el, Osmanlı'ydı. Zira aynı tarihte Yavuz Sultan Selim, Ridaniye'de kazandığı zaferle Memlüklere son vermiş, böylece Selman Reis, Osmanlı idaresindeki Haremeyn-i Şerifeyn'in ilk savunucusu olmuştu.

Ramazan-ı Şerif bayramınızı tebrik eder, istifadeli okumalar dileriz.

Konu Başlıkları: Osmanlı'dan Günümüze Bayramların Vazgeçilmezleri; Tarihin Seyrini Değiştiren Osmanlı Topları/Kayıhan Çağlar; Mukaddes Topraklarda İlk Osmanlı Müdafaası-Selman Reis'in 1517 Cidde Savunması/Röp: Veysel Sekmen; Ufkunda Âlimlerin Parladığı Yurt: Mâverâünnehir/Dr. Öğr. Üyesi Bayram Arif Köse; Efsaneden Gerçeğe Sultan Abdülhamid'in Gizli Teşkilatı: Yıldız'daki İstihbarat/Prof. Dr. Hamit Pehlivanlı; Mescid-i Haram'ın Kadîm Sakinleri Osmanlı Revakları/Fatih Karaboğa…