Türk Edebiyatinda Mikdad ve Miyase Hikayeleri: Abdinin Mikdad Bin Esved ve Miyase Mesnevisi

Mikdâd ve Miyâse hikâyesi, ilk kez Bekrî’nin 13. yüzyılda yazdığı el-Envâr adlı Arapça siyerinde görülmüş, daha sonraki yüzyıllarda ise tercüme yoluyla Türk edebiyatına girmiş bir aşk hikâyesidir. 14-16. yüzyıllarda çeşitli siyer kitaplarında bu hikâyenin manzum ve nazım-nesir karışık şekillerine rastlanmıştır. Bu konu, siyerlerin dışında 16. yüzyıl şairlerinden Abdî tarafından müstakil bir mesnevi olarak ortaya konulmuştur. Sonraki yüzyıllarda da müellifi belli olmayan mecmualarda Mikdâd ve Miyâse hikâyelerine rastlanmıştır. Kitabın giriş bölümünde, öncelikle Türk edebiyatında siyer türünün ortaya çıkışı ve gelişimi ile ilgili kısa bir bilgi verilecek, ardından siyer ve diğer türlerde tespit edilen Mikdâd ve Miyâse konulu hikâyeler incelenecek, tasnif ve tahlil edilecektir. Hikâyeler hakkında bilgi verilirken ana hatlarıyla, Arap ve İran edebiyatında tespit edilen Mikdâd ve Miyâse konulu eserlerden söz edilecektir. Çalışmanın ana eksenini oluşturan Mikdâd ve Miyâse hakkında literatür taraması yapılacak, yazma eser kütüphanelerinde yapılan tarama sonucu elde edilen nüshalar tanıtılacak ve muhtevasında Mikdâd ve Miyâse hikâyesi bulunan Türkçe eserlere değinilecektir. Ayrıca Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde sözlü geleneğe dönüşen Mikdâd ile ilgili menkabeler de ele alınacak, menkabelerin muhteva itibariyle benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konacak, bu eserler şekil ve tür bakımından değerlendirilecektir. Kitabın birinci bölümünde Abdî’nin hayatı ve eserleri ele alınacaktır. İkinci bölümünde ise Abdî tarafından yazılmış Hikâyet-i Mikdâd bin Esved ve Miyâse adlı mesnevi tanıtılacak, şekil ve muhteva bakımından incelenecektir. Çalışmanın son bölümünde ise Abdî’nin mesnevisinin çevriyazılı metnine ve tıpkıbasımına yer verilecektir. Elinizdeki eser tarafımızdan hazırlanan yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Tez kitaba dönüştürülürken Mikdâd ve Miyâse hikayeleri ile ilgili elde edilen bilgiler yeniden gözden geçirilmiştir. Konu ile ilgili araştırmalarımız devam etmiş ve bu bağlamda bir makale neşredilmiştir. Kıymetli hocam Doç. Dr. Seydi Kiraz ile müşterek yayımlanan makaleden elde edilen bilgiler tez ile bir araya getirilmesiyle kitap meydana çıkmıştır.