Türk Düşünce Hayatında Matüridilik

Fıkhi kurallardan ahlaka geçmek, dolayısıyla "amel" den "ahlak" türetmek yani amelini ve ibadetini yapan kimseyi aynı zamanda ahlaklı saymak ve ahlaken üstün göstermek Matüridi'nin düşünce sistemine uygun değildir. Çünkü onda "amel" imana dahil edilmediği gibi, "ahlak" a da dahil değildir. Ona göre, "amel" de kusuru olanların mutlaka ahlakta da kusurlu olduğu söylenemez. (....) Ayrıca, öyle görünüyor ki, "amel" ile "ahlak" bu anlamda bir ilişki kurmak, ahlaki bakış açısıyla değil, ameli bakış açısıyla yapılan bir işlemdir. Bu, büyük ölçüde 'amel' e, onu ahlakla birleştirerek değerlendirmek suretiyle, toplumdan destek sağlamaya ve "amel" i yerine getirmede görülen ihmalkarlıkları azaltmaya yönelik bir çabadır. Çünkü mahiyeti gereği , "amel" ferdi, "ahlak" toplumsaldır yani aralarında bir mahiyet uyumu yoktur. Nitekim bir dinin mensupları yıllarca aynı "amel" i yani aynı ibadetleri, aynı tarzda yapmaya devam ettikleri halde, ahlaki özellikleri, yaşadıkları dönemlere göre değişiklik gösterebilmektedir. Bir başka deyişle, duygu boyutu göreceli olmakla birlikte, "amel" göreceli olmadığı halde: ahlak, hem de her yönden görecelidir. O halde, ahlak fıkha, fıkıh da ahlaka indirgenemez.