Tanıma-Tenfiz Hukukunda Yeni Eğilimler: 2 Temmuz 2019 Tarihli Hukuki veya Ticari Konularda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında Lahey Sözleşmesi

Çalışmamızın konusu olan bu sözleşme mahkeme kararları projesi olarak adlandırılan uzun bir sürecin ürünüdür. Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansı tarafından herhangi bir sözleşmeye konu edilmemiş tüm alanlarda alınmış mahkeme kararlarının tüm dünyada tenfiz edilebilmesi amacına yöneliktir. Ancak yapılan müzakerelerde devletlerin her alanda uzlaşamadıkları görülmüş ve bazı konular kısmen, bazı konular ise tamamen sözleşmenin kapsamı dışında bırakılmıştır. Kapsama alınan konular üzerinde de uzun müzakereler olmuş ve hem Müşterek Hukuk (Common Law) sistemindeki hem de Kıta Avrupası Hukuk (Civil Law) sistemindeki devletlerin anlayışlarının deyim yerindeyse ortası bulunmaya çalışılmıştır. "Dolaylı yetki kuralı" yöntemiyle hareket eden sözleşme, kararların tenfiz edilebilmesi için (yetki bakımından makul olduğu düşünülen) "belirli mahkemelerden" alınması gerektiği anlayışını benimsemiştir. Sözleşme sadece mahkeme kararlarının değil, belirli şartları sağlaması halinde arabuluculuk kararlarının da tenfizini sağlamaktadır. Belirtmek gerekir ki sözleşmenin tenfizini sağladığı arabuluculuk kararları ve Milletlerarası Arabuluculuk Uzlaşma Anlaşmalarının İcrasına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi - Singapur Arabuluculuk Sözleşmesi kapsamındaki kararlar farklıdırlar; iki sözleşme konu bakımından örtüşmemektedir.