Sultan 2. Abdülhamid Han'ın Gazze ve Filistin İradeleri_{Osmanlı Arşivi'nden Padişah Buyrukları}

İradeler ya doğrudan padişahın sadrazama verdiği sözlü emirlerdir ya da ser-i katib-i hazret-i şehr-i yari denilen mabeyn başkatipleri tarafından padişah emrinin sadrazama veya herhangi nazıra bildirildiği belgelerdir. Sözlü veya yazılı padişah emirlerine "irade-i seniyye" denilmektedir.

Bu kitapta, Sultan 2. Abdülhamid Han'ın Filistin ve Gazze ahalisinin yaşayışlarını kolaylaştırıcı veya oralardaki yabancı yerleşim ve müesseselerle ilgili 118 adet iradesine yer verilmiştir. Her iradenin başında kısaca konusu yazılmış ve altına iradenin transkribesi verilmiştir. İradeler 1876-1908 yılları arasını kapsamaktadır.

Bilinmesi gereken ilk husus şudur; Osmanlı Devleti'nin yıkılmasında en önemli faktörlerden biri ve hatta en başta geleni Filistin bölgesinde bir İsrail Devleti kurma projesidir. Bu projenin önündeki en önemli engel Osmanlı Devleti idi. 2. Abdülhamid Han Siyonizm'in kurucusu Thedor Herzl'in bölgeyi Yahudilere verme satma talebini reddetmişti. Sultan 2. Abdülhamid Han, Yahudilerin Filistin'e yerleşmesini önlemek maksadıyla 1883 ve 1891 yıllarında çıkardığı kanunlarla Filistin'de Yahudilere mülk satışını yasaklamıştır. Filistin'e normal yollarla yerleşemeyeceklerini anlayan Yahudiler bu sefer yabancı ülkelerin vatandaşlığını alarak ve çeşitli şirketler vasıtasıyla toprak satın alma yoluna gitmişlerse de, Osmanlı Devleti buna da mani olmuştur. 1905'te 2. Abdülhamid'e yapılan Yıldız Suikasti'nin altında Rus Musevileri vardır. Suikasti gerçekleştirenler Ermeniler olmakla birlikte, olayın perde arkası böyledir. Ermeni tarihçi Levon Panos Dabağyan da bunu bu şekilde isim isim açıklamaktadır. Demek ki Osmanlı'nın yıkılışına giden yolda Kudüs merkezli bir Yahudi devletinin kurulması amacı önemli bir yer tutmaktadır.