Konstantiniyye Seyahati

1851’de Moby Dick’i yayımladıktan sonra Herman Melville hem okurlarını hayal kırıklığına uğratan kimi yeni eserleri dolayısıyla “başarısız yazar” olarak adlandırılmaya başlanmış, hem de içinden çıkılmaz bir buhran dönemine girmiştir. Bir süre sonra eşi Lizzie Shaw Melville’in yardımıyla Akdeniz ve Avrupa’yı içeren bir “büyük tur”a çıkar. 11 Ekim 1856 tarihinde önce Liverpool’a varır, oradan Akdeniz ve “Kutsal Topraklar”ı kapsayan bir seyahat gerçekleştirir. 20 Mayıs 1857’de sona eren altı aylık bir seyahattir bu. Başta epik şiiri Clarel olmak üzere kimi şiirlerine ilham veren “Kutsal Topraklar”ı ziyaretinden önce yaklaşık bir ay Konstantiniyye’yi (İstanbul) gezer. 19. yüzyılın ikinci yarısında yaşanacak birçok büyük toplumsal hadiseden önce başkentin zengin kozmopolit kimliğine, “kendi halinde” yaşayışına ve doğasına hayran kalan Melville, günlüğüne birbirinden önemli gözlemlerini not eder. Elinizdeki Konstantiniyye Seyahati başlıklı bu kitap, seyahatin 19 Kasım 1856-22 Aralık 1856 tarihleri arasındaki kısmından oluşuyor. Üstelik Melville’in tanık olduğu İstanbul’a dair dönem görselleri eşliğinde. 

“Sedir ve servi başkentin yegâne ağaçları. — Servi adeta yeşil bir minare ve taş minarelerle uyum içinde. Belki de minarenin şekli serviden alınmıştır. Yaşam ve ölümün iç içeliğini ifade ediyor koyu renk ağaçlarla açık renk minare külahlarının birbirine karışması. — Boğaz’ın dini bayramdaki görünüşü. —Papatyaların uçlarında seher kızıllığı, çıktıkları toprağın kendisi kırmızı. — Köşkler, çeşmeler. Dışarıda böylesine telkâri, böylesine nefis ve masalımsı yapılar görünce insan şaşırıyor.”