Kırgız Kültüründe Toy_{İşlevsel Çözümleme}

ARZU KİYAT

Kırgız Kültüründe Toy, Kırgız toplumunda çoñ toy (büyük toy) olarak kabul edilen yeni doğmuş bebeğin doğumunun kutlandığı centek toy, bebeğin beşiğe yatırılma töreni beşik toy, çocuğun ilk adım atma töreni tuşoo toy, erkek çocukların Müslüman olarak kabul edilmelerinin sembolik göstergesi sünnöt toy ve kadın ile erkeğin yaşamlarını birleştirme kararını kutladığı üylönüü toy olmak üzere aile temelli beş toyu inceleyen ve bu toyların işlevlerini değerlendiren bir çalışmadır. 

“Toy demek Kırgız demek, Kırgız demek toy demek”tir. Kırgız toplumu için dua ve dilekleri dile getirme, birlik ve beraberlik içerisinde olma, mutlu vakit geçirme, toplanma, yeme, içme, paylaşma, hediyeleşme, statü ve itibar elde etme, saygınlık kazanma, üstünlük sergileme gibi çeşitli anlamları işaret eden toylar, bu mahiyetle yalnızca bir kutlama değil, aynı zamanda kimlik, aidiyet, değer aktarımı ve kültürel devamlılık anlamına da gelir. Küçükten büyüğe ilgi ve özenle kutlanan toylarda, Kırgız halkının düşünsel evreni, tarihsel geçmişi ve modern dünyanın getirdiği yenilikler saklıdır. Giyim kuşam, müzik, dans, yiyecek, içecek, hediye, dua ve dilekler ile zengin bir içeriğe sahip olan toylar; aile bağlarını kuvvetlendirir, toplumsal yapıyı şekillendirir ve düzenler. Türk dünyası kültürüne ilgi duyan okurlar, mezkûr kitapla kendine özgü sistematik bir yapıya sahip olan toyların katılımcıları, nitelikleri ve icra biçimleri hakkında bilgi sahibi olacaktır. 

Elinizdeki kitap, bir yandan toyların bireysel ve toplumsal, sosyokültürel, sosyo-psikolojik, sosyoekonomik, siyasal ve hukuki, örtük ve bozuk işlevleri bağlamında bu özel kutlamaların ardındaki anlamın ve halkın kültürel mirasının izini sürerken diğer yandan kültürel ve toplumsal değişimler, küreselleşme ve teknolojik çağın etkisi ile söz konusu ritüellerin bugünkü durumunu da gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla çalışma, Türk dünyası severlere ve esasen tüm folklor ve kültür meraklılarına hitap etmektedir.