Karakalpak Türklerinin Atasözleri

Özbekistan sınırları içerisinde bulunan Karakalpak Özerk Cumhuriyetinin baş- kenti Nukus, nüfusu ise 1800.000 civarındadır. Türk halklarından Kıpçak grubu İçinde değerlendirilen Karakalpak Türklerinin konuştuğu lehçe Kıpçak Grubu Kuzey-Batı Türk lehçeleri arasında yer almaktadır. Türkiye Türkolojisinde Türki- ye dışında yaşayan diğer Türk boylarının konuşmuş oldukları lehçe ve edebi- yatlarla ilgili pek çok çalışma yapılmış olup hâlâ da yapılmaktadır. Yapılan ça- lışmalara bakıldığında Karakalpak Türkçesi ve edebiyatıyla ilgili çalışmanın çok olmadığı anlaşılmaktadır. Bundan dolayı zengin bir sözlü kültür geleneği- ne sahip olan Karakalpak Türklerinin atasözleri üzerine bu çalışma yapılmıştır. Karakalpak Türklerinin tarihi, yaşamı, örf-âdetleri, gelenek ve görenekleri, insan dışı unsurlardan hayvanlar ve doğa ile olan etkileşimi gibi konulara bakışı hakkında bilgi sahibi olabilmek adına sözlü kültürün en önemli unsurla- rından atasözleri hakkında yapılan bu çalışmanın alanda önemli bir boşluğu dolduracağı düşünülmektedir. Çalışma; Giriş, İnceleme, Metin ve Aktarmadan oluşmaktadır. Girişte Karakalpak Türklerinin yaşadıkları coğrafya, Karakalpak Türkçesi ve Karakalpak edebiyatı hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümün- de "atasözü, Karakalpak Türklerinde atasözü" konusu ele alındıktan sonra ata- sözleri tema bakımından, söz sanatları bakımından ve cümle çeşitleri bakımın- dan incelenmiştir. Buna ek olarak atasözlerinde sık rastlanan kavram adları- nın (hayvan adları, organ adları... vb.) Karakalpak atasözlerindeki durumu ele alınmış, bu kavram adları atasözlerinden örneklerle açıklanmıştır. Aktarma bö- lümünde ise incelenen 1007 Karakalpak atasözü çeviri yazıyla verilerek Türki- ye Türkçesine aktarılmıştır.