Büyük Deneme_{Komünist ve Sosyalist Hareketin Tarihi}

Çok sık söylendiği gibi sosyalizmin tarih öncesi Sovyetler Birliğinin resmen ortadan kalkmasından sonra kapandı mı? Sosyalist devrimlerin yenilgisi, sosyalizmleri deneysel bir ütopya durumuna mı getirdi? Sosyalizmlerin yenilgisini ‘Marksizm pratikle doğrulanamamıştır' diye mi açıklamalıyız?Sosyalizmlerin tarih öncesi, Ütopik Sosyalistlerin kapitalizmden kurtulmak amacıyla özel olarak tasarlamış oldukları sosyalist komünler diye adlandırılan ‘toplum' türlerinin ortadan kalkmasıyla son buluyordu. Sosyalizmlerin tarih sonrasını ise, radikal, özgürlükçü ve çoğulcu bir demokrasi için Marksist kuramda yer alan her türlü ontolojik (proletarya gibi) ayrıcalığı reddeden, ve sınıf hareketinin yerini; ırk ve cinsiyet eşitliğine, ekolojik üretime, özgür insanlara dayandıran çağdaş toplumsal hareketlerin alması gerektiğini savunan "Çağdaş Ütopik Sosyalizm" temsil ediyor. Sosyalizmlerin yıkılmasında hiç kuşku yoktur ki Marksizmin temelini oluşturan Bilim, Felsefe ve Politikadaki kriz temel ülkelerin yöneticilerine ya da Fülberth'in de ifadesiyle reel sosyalist ülkelerdeki insan hak ve özgürlüklerinin kıtlığına, ya da örneğin Stalin, Troçki sorunsalına bağlamak yanılgı olacaktır. Ama illa da bir suçlu aranacaksa o zaman suçluyu bizzat Marksistler olarak göstermek uygun olabilir. Çünkü krize yol açan öğeler arasına en başta "benim Marksizmim iyidir" diyen bilcümle Stalinist, Troçkist, Maoist, Enver Hocacı ideoloji katılabilinir.Bu gün tartışılmakta olan sorunlara tarihe ve teker teker olaylara başvurarak cevap arayan George Fülberth, Komünist hareketi ve sosyalist devletleri üç döneme ayırarak inceliyor. Büyük Ütopik Sosyalistlerin ondokuzuncu yüzyılın ortasında kurmuş oldukları komünler ya da komünist kooperatifler, 1871 Paris'te kurulan ve yalnızca yetmiş bir gün direnebilen Paris Komünü ve 1917 Ekim Devrimi. Fülberth, 1917 Ekim Devrimi'ni, ortaya çıkarttığı toplumlar, sürenin uzunluğu ve sosyalizmin yayıldığı coğrafi alanın büyüklüğü bakımından öncellerinden ayırıyor. Ve şu soruya cevap arıyor: Komünler/koloniler ve daha sonra 1871 Paris Komünü için "sosyalizmi geliştirmek için zaman ve mekan yeterli olmadı" denilebilir, ama yetmiş yıllık tarihe ve oldukça geniş coğrafyaya rağmen "sosyalizmler" neden çöktü?