Bodrum Tersanesi’nde Osmanlı Donanmasına Gemiler İnşası

Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nde ıslahat söylemlerinin önceki yüzyıllara nazaran daha sık dile getirildiği on sekizinci yüzyılda Osmanlı denizciliğinde meydana gelen değişime muvazi olarak tesis edilmiş bir Osmanlı taşra tersanesi olan Bodrum Tersanesi’ndeki gemi inşa faaliyetlerini konu almaktadır. Bugüne kadar hakkında yapılan doğrudan veya dolaylı çalışmalarda kuruluşu 1770 yılı sonrasına tarihlendirilen Bodrum Tersanesi’nin, gerçekte iddia edilen tarihlerden çok daha önce Osmanlı mirî tersanesi olarak teşekkül ettiği, delilleriyle ortaya konmaya çalışılmıştır. On sekizinci yüzyıla kadar Osmanlı donanması için muhrip gemi inşa edilen mirî taşra tersaneleri arasında yer almayan Bodrum Tersanesi, yüzyılın başında Akdeniz tipi kürekli ve yelkenli donanma gemilerinin inşa edildiği bir şantiyeye dönüşmüştür. Aynı yüzyılın ortalarına doğru devrin revaçta yelkenli gemilerinden karavele kalyonu inşa kapasitesine ulaşan Bodrum Tersanesi, Akdeniz korsanlarıyla mücâdelede hız ve manevra kabiliyetleriyle ön plana çıkan pergandi gemilerinin de inşalarının gerçekleştirildiği önemli bir gemi yapım merkezi olmuştur. Osmanlı gemi inşa teknolojilerinde önemli bir dönüm noktası teşkil eden 1784 yılı sonrasında ise tersane, donanmanın esas savaş gemisi olarak kabul edilen kalyonların modern sürümlerinin inşa edildiği önemli taşra tersanelerinden biri olarak karşımıza çıkar. Bodrum Tersanesi’nde Osmanlı Donanmasına Gemiler İnşası, Batı Anadolu kıyısında yer alan bir Osmanlı mirî tersanesinde on sekizinci yüzyılın başlarından, Osmanlı donanması için inşa edilen son muhrip geminin yapımının tamamlandığı 1833 yılına kadarki zaman diliminde gemi inşa faaliyetlerini ve bu süreci yakından ilgilendiren olayları ele alıyor.