Bilecik Dodurga Osmanlı - Nüfus ve Temettuat Defterleri

Osmanlı Devleti, kuruluş felsefesi ve kurumları ile kısa sürede bir cihan devletine dönüşerek tarihte iz bırakmış en önemli Türk Devletleri’nden bir tanesi olmuştur. Bu yönü ile imparatorluk fikrinin mayalandığı Bilecik toprakları bu gelişimin başta gelen hissedarlarından olarak tarihi bir rol oynamıştır. Söğüt-Domaniç yöresini yurt edinen Ertuğrul Bey ve bölgede hükümranlığını kabul ettirerek beylikten devlete geçişi temin eden Osman Bey, yüzyıllarca yaşayacak devletin temellerini burada atmışlardır. Osmanlılar Kayılara mensup bir boy olarak bu organizasyonun çekirdeğini oluştururken, bölgedeki diğer Türk boyları da bu dönüşüme hem askerî hem manevi hem de başka saiklerle ortak olmuşlardır.

Dodurga, kuruluş günlerinin canlı şahidi olarak Osmanlı Devleti’nin teşekkülünde önemli rol oynamıştır. Kışlak-Yaylak hayatının ana güzergahında yer alan Dodurga aynı zamanda Osmanlı Yaylalarının da ev sahibiydi. Bu çalışma, önemine rağmen ayrıntılı bir çalışmaya konu olmayan Dodurga Tarihi ile ilgili ilk temel bilgileri barındırması sebebiyle çok önemlidir. Her ne kadar çalışmanın temelini 19. yüzyıla ait temettuat ve nüfus defterleri oluştursa da yörenin geçmişini dair verilen bilgiler ve günümüze kadar ulaşan kültürel devamlılığı irdeleyen saha çalışmaları bu eseri daha değerli hale getirmektedir.

Bölgenin tarihi birikiminin ortaya çıkarılmasında Bilecik Şeyh Edebalı Üniversitesinin kuruluşunun büyük önemi vardır. Nitekim üniversiteler sadece öğrencileri donanımlı hale getirmekle değil bulundukları bölgeyi geliştirmek ve olumlu yönde değiştirmekle de mükelleftir. Bu bakış açısını kendisine şiar edinen üniversite ve özellikle Tarih Bölümü, yapılan çalışmalar ile şehre olan katkılarını devam ettirmektedir. Aynı anlayışın bir sonucu olarak ortaya çıkan bu eser de şehrin karanlıkta kalmış bir yanını aydınlatmakta ve Dodurga Tarihi ile ilgili önemli bilgileri okuyucularla paylaşmaktadır.

Bu tür eserlerin ortaya çıkmasında şüphesiz destekleyici bir başka etken de yerel yönetimlerin desteğidir. Bu doğrultuda Dodurga Tarihi ile ilgili bu çalışmaya inanıp her türlü desteği sağlayan Dodurga Belediye Başkanı Selim Tuna’nın bu davranışı takdire şayandır. Ve son olarak bu değerli çalışmayı hazırlayarak okuyucularla buluşturan doktora öğrencimiz Mehmet Can övgüyü fazlasıyla hak etmektedir.

Doç. Dr. Refik ARIKAN
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi FEF Tarih Bölümü Öğretim Üyesi