Alevi-Bektaşi Gülbankları

Gülbanklar, sembolik bir form olan dilin malzeme olarak kullanıldığı diğer yapılar gibi, Alevi-Bektaşi inanç sistemine ilişkin çeşitli kod ve göstergeler barındıran örneklerdir. Aynı inanç evreninin paydaşı olan bireylerin itikadi sistemlerinin nasıl biçimlendiğine ilişkin yanıtlar içeren söz konusu yapılar gerek sanatsal hüviyetleri gerekse teolojik içerikli bir iletişim düzeneğinin malzemesi olmaları dolayısıyla detaylı incelenmelidir. Alevi-Bektaşi inanç sisteminin ritüel yapılarında önemli işlevler üstlenen gülbankların tarihî süreklilik bağlamında değerlendirilmesi; mikro ölçekte Alevi-Bektaşi inanç evreni, makro ölçekte ise Türk tasavvuf geleneği içerisindeki yerlerinin tespiti noktasında önem arz etmektedir. Bu tespitlerden hareketle çalışmamızda, gülbank; bir ibadet metni, sanatsal hususiyetler barındıran estetik bir üretim ve teolojik iletişimin sağlayıcısı bir ileti türü olarak ele alınmıştır. Farklı ritüel bağlamlarındaki çeşitli görünümleri tespit edilen gülbanklar, ritik işlevleri göz önünde bulundurularak tasnif edilmiştir. Söz konusu metinlerin kaynağını aynı mitik tasavvurdan alan ritüel yapılarında dua işlevi üstlendiği bilgisinden yola çıkarak; alan araştırması ve literatür tarama yöntemleri ile elde edilen gülbanklar; halkbilimi disiplinine ait yöntemlerle tahlile tabi tutulmuş; toplamda Alevi-Bektaşi gülbankları üzerine monografik bir çalışmanın ortaya konulması amaçlanmıştır.